‘Het
geluid van dit carillon is imposanter dan de klokken van de Big Ben’
Eigenlijk is de Venlonaar gewoon ontzettend
trots op het geluid dat uit de nok van de Sint Martinustoren klinkt. Het is
herkenbaar, vertrouwd en stemt vaak tot vrolijkheid. Zeker in deze tijd van het
jaar als het carillon beroemde kerstmelodieën laat horen, zal dit veel mensen
een behaaglijk gevoel geven. En niet alleen de bewoners van de stad; ook gasten
die een dagje Venlo doen, laten met regelmatig hun waardering horen voor het
fraaie klokkenspel.
In dit tweede
deel over het Venloos carillon belichten wij de moderne historie. Daarin staat
de huidige stadsbeiaardier Marcel Siebers centraal. Hij vertelt over het vak,
zijn loopbaan, de reacties en vanzelfsprekend ook over de toekomst van het
carillon. “Er zijn winkeliers die op de momenten dat ik het instrument bespeel
de deur van de zaak openzetten omdat ze het geluid van het klokkenspel gezellig
vinden klinken. Dat zijn complimenten die het belang van het carillon
aantonen.”
Dat Siebers voor
het vak van beiaardier zou kiezen, was niet vanzelfsprekend. Ja, hij was
geïntegreerd door de piano. Een instrument waarvoor de huidige stadsbeiaardier
dan ook een studie volgde en later onder andere als pianodocent aan de slag ging. Maar
een brief van de gemeente Cuijk, tevens zijn woonplaats, veranderde alles. De
beiaardier was gestopt en middels die brief lieten Burgemeester en Wethouders
weten dat Siebers officieel tot nieuwe beiaardier was benoemd. Hij kan er nu
nog om lachen: “Zonder enig overleg. Boem, ga het maar doen. Terwijl ik nog
nooit een carillon bespeeld had, maar ik zag er wel de uitdaging van in en ben de
5-jarige opleiding aan de Nederlandse Beiaardschool bij het Conservatorium gaan
volgen.” Internationaal staat het deze school hoog aangeschreven en vele
buitenlandse studenten komen speciaal voor deze studie naar Nederland. De opleiding
mocht Siebers overigens zelf bekostigen. “Klopt, daarvoor was geen reservepotje
bij de gemeente, maar ik vond dat ik dat moest doen. Mijn afsluitend examen
vond plaats in de Dom van Utrecht. Ja, dat is voor elke beiaardier het
Walhalla.
Klein wereldje
Omdat de Venlose
stadsbeiaardier Carlo van Ulft in 1997 besloot om naar de Verenigde Staten te
vertrekken, zocht de stad een nieuwe bespeler van het stokkenklavier in de Sint
Martinuskerk. “Het is een klein wereldje, “zo weet Siebers. “Dus was het vrij
logisch dat de mensen van de stichting bij mij aanklopten. In eerste instantie
werd ik voor een jaar aangesteld. Carlo van Ulft zocht een nieuwe uitdaging in
de VS, maar het was niet zeker of hij zijn droom kon waarmaken. Toen hij daarin
slaagde, ben ik definitief aangenomen.” In die periode dat Siebers deze functie
uitoefent, is het aantal evenementen en concerten toegenomen. Zo was het
carillon onderdeel van de opening van het Zomerparkfeest in 2004, vond in de
stad zowel een beiaardconcours plaats als speciale Rosarium- plus
zomerconcerten. Bij het 50-jarig jubileum in 2009 werd nog een groot
carillonfeest met beiaardiers afkomstig vanuit de hele wereld georganiseerd.
Behalve traditionele liederen, bespeelt Siebers in tegenstelling tot zijn
voorgangers ook moderne stukken van bijvoorbeeld Michael Jackson of The
Beatles. En bij het afscheid van de dialectband Zoe Maar in 2012 was de bijdrage
van het carillon historisch toen de stadsbeiaardier een aantal nummers van deze
formatie over de stad liet klinken. “Eigenlijk speel ik alles, behalve House.”
Uitbreiding
Overigens kreeg
Siebers al vrij snel na zijn aanstelling – net zoals bij de aanschaf in 1959
plus renovatie in 1980 - te maken met een inzamelingsactie om het carillon te
renoveren en zelfs uit te breiden. Ook deze actie (in 1999) slaagde. Het aantal
klokken nam toe van 48 naar 53; het aantal voetpedalen bedraagt sindsdien
negentien. Daarmee behoort het tot de grootste carillons van Europa. Bovendien
zorgde dit tevens voor een uitbreiding naar de werkelijke klank: een carillon
op basis van de zwaarste luidklok (C1). Deze weegt 2381 kilogram. Ook de nieuwe
klokken zijn gemaakt door Koninklijke Klokkengieterij Petit & Fritsen uit
Aarle-Rixtel. “Omdat ze allemaal door dezelfde gieterij zijn gemaakt, klinkt er
ook een homogeen en ronder geluid. De Do klinkt ook echt als een Do. Het zorgt
voor een zwevingvrije klank.”
Topsport
Op tijden dat de
stadsbeiaardier speelt, klinkt het carillon echter nog fraaier dan wanneer de
dagelijkse techniek haar werk doet: zwieriger, voller en met nog meer melodie. Elke
nuance is hoorbaar. Wie hem bezig ziet, zal denken dat het bespelen van het stokkenklavier
een zware taak is en lijkt het alsof hij met zijn vuisten de toetsen bedient om
het één etage lager gelegen klokkenspel in beweging te krijgen. “Het is zeker
een heftige bezigheid en anders dan het bespelen van een piano. Mijn voorganger
in Cuijk bediende het instrument met handschoenen. Dat doe ik niet. Eerst raak
ik de toets aan, daarna volgt pas het doordrukken.” Toch beoefent Siebers elke
zaterdag topsport. Om boven in de toren van de Sint Martinuskerk te geraken,
moet hij wekelijks maar liefst 407 treden bewandelen. “Dat doe ik in een speciaal tempo.
Per seconde één trede. Anders ben ik afgepeigerd voordat ik met het bespelen
van het carillon ben begonnen.”
Publiek
Als hij door
weer en wind op 45 meter hoogte in een speciale cabine in de toren het instrument
bespeeld, doet de stadsbeiaardier dat in principe voor een groot publiek. Vele
honderden, zo niet duizenden personen genieten bewust of onbewust van zijn
spel. Is het niet lastig om geen contact met het publiek te hebben? “Ik sta
daar niet zo bij stil. Het is een feit dat vooraf bekend is. Soms als ik weer
beneden ben, hoor ik een voorbijganger mijn laatst gespeelde deuntje fluiten.
Ook krijg ik wel eens bijzonder verzoeknummers of komen reacties binnen via
internet. Zeker van buitenlandse gasten die Venlo bezoeken. Zij zijn vaak
aangenaam verrast door het carillonspel, gaan later op zoek naar meer
informatie en laten dan weten dat ze er bijzonder van genoten hebben. Sommigen
zeggen: In Venlo zingt de tijd.” Is de Venlonaar zichzelf bewust van de schoonheid
van dit instrument? “Dat denk ik wel. Al is het misschien niet altijd heel
bewust. Het carillon hoort bij het geluid van de binnenstad.” Een vergelijk met
de Big Ben vindt Siebers echter mank gaan. “Haha, daarmee overtrek je de
klanken van die klok in Londen enorm. Dat is een herkenbaar, doch bijzonder
eenvoudig geluid. Het carillonspel van de Sint Martinuskerk is veel
imposanter.”
Siebers vervult
zijn passie na 17 jaar nog steeds met veel plezier. In die periode zag hij
vanuit de toren de stad veranderen. “Ik zie Venlo inderdaad heel anders dan de
mensen onder op straat. Wie hier van 45 meter hoogte naar beneden kijkt, ziet
verbanden die anders niet zichtbaar zijn. De stad oogt van hierboven heel
anders.” Als het aan de stadsbeiaardier ligt, zou een eventuele volgende
uitbreiding van het klokkenspel ervoor moeten zorgen dat het Venlose carillon
het grootste van Nederland wordt. Gaat dat lukken? “We moeten eerst de lokale
politiek overtuigen van het belang van dit instrument. Die discussie over de
subsidie speelt nu al sinds 2011 en geloof mij maar als ik zeg dat het nog wel
een aantal jaren langer duurt. Ik verwacht overigens niet dat wij over een jaar
plots gekort worden. Als ik door het verlagen van de subsidie minder vaak het
carillon kan bespelen, verslechtert de staat van de klokken en kost het
instrument op termijn alleen nog maar meer geld. Dat wil toch niemand. Telkens
als ik nu speel, is dat eigenlijk een onderhoudsbeurt. Het carillonspel zorgt
voor sfeer en rust in het leven van de Venlonaren, maar ook bij de mensen die
deze stad bezoeken; dat mag nooit verloren gaan.”
Foto's: Leon Vrijdag
Tekst: Rob Buchholz
Geen opmerkingen:
Een reactie posten